Θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι ένα θέμα που δημιουργεί διάφορα συναισθήματα στους γονείς. Άλλοι γονείς νιώθουν αμηχανία και αφήνουν το θέμα στην πρωτοβουλία του σχολείου, ενώ άλλοι ενθουσιάζονται και ενημερώνονται συνέχεια για αυτό το θέμα, οργανώνοντας πλήθος πληροφοριών για να παρουσιάσουν στο παιδί τους.

Δεν κρίνω καμία από τις κινήσεις και τα συναισθήματα των γονιών. Θεωρώ, όμως, ότι είναι καλό για τους γονείς να εξοικειωθούν με την ενημέρωση του παιδιού τους γύρω από τα σεξουαλικά θέματα με τρόπο φυσικό και καθημερινό, αποσπασματικό και απροσδόκητο.
Τι εννοώ χρησιμοποιώντας αυτά τα επίθετα; Εννοώ ότι παρόλο που τα σεμινάρια σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι χρήσιμα, χρειάζεται αυθορμητισμός και εστίαση στο εκάστοτε ερώτημα του παιδιού. 
Χρειάζεται να έχετε στο νου σας ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν σταματάει ποτέ, αλλά διαρκεί για όλη μας τη ζωή. Επομένως, δεν χρειάζεται να χωρέσετε όλες τις πληροφορίες στο μυαλό του παιδιού σας αμέσως- με μία μόλις συζήτηση. Δεν χρειάζεται να ξεκαθαρίσετε μια και έξω τις απορίες του. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει να αναβάλλετε τη συζήτηση για τη σεξουαλικότητα, σημαίνει απλά να δίνετε τις απαντήσεις που το παιδί σας μπορεί να επεξεργαστεί, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης του.

Ταυτόχρονα, πέρα από τα λόγια που θα πείτε στο παιδί σας για το σεξ, υπάρχει κάποιος άλλος πιο άμεσος τρόπος να διαμορφώσει εκείνο άποψη και να απαντήσετε στα ερωτήματα του.
Ποιος είναι αυτός;  Η δική σας στάση, το δικό σας όριο στην ιδιωτική σας ζωή. Υπάρχει δηλαδή ένα όριο μέσα στο σπίτι που μπορεί να προσφέρει γνώση στο παιδί. Ποιο είναι αυτό το όριο; Το δωμάτιο σας, φυσικά. 
Το να έχετε ως ζευγάρι το δικό σας χώρο και χρόνο, κάνοντας σαφές στο παιδί σας ότι "Χρειάζεστε χρόνο για τον εαυτό σας. Χρειάζεστε χρόνο για να περάσετε καλά και να φροντίσετε ο ένας τον άλλον", δεν αποξενώνει το παιδί- ίσα ίσα το διευκολύνει να κατανοήσει βιωματικά την ανάγκη ενός ζευγαριού για τρυφερότητα και αφοσίωση.
 Σαφέστατα και δεν εννοώ να παραμελείτε  τις ευθύνες σας ως γονείς για χάρη του έρωτα σας. Ούτε σας προτείνω να κλειδώνετε την πόρτα του δωματίου σας. Μια κλειδωμένη πόρτα αποτελεί μια συναισθηματική απειλή για το παιδί, ένα φόβο ότι θα το εγκαταλείψουν και θα απομείνει μόνο. Ωστόσο, το να έχετε κλειστή τη πόρτα του δωματίου σας και να ζητήσετε από το παιδί σας να τη σεβαστεί είναι μια καλή τακτική.

Τώρα, πώς θα χειριστείτε τις ερωτήσεις του παιδιού σας;

 Όπως και σε κάθε άλλο θέμα διαπαιδαγώγησης, δεν υπάρχουν έτοιμες λύσει ή μαγικές συνταγές. Σημασία έχει η κάθε περίσταση που γεννάει το ερώτημα του παιδιού σας. Άλλες φορές, αρκεί να δώσετε ρεαλιστικές και ηθικά σωστές απαντήσεις, άλλες να καταφύγετε στο παιχνίδι και το χιούμορ και άλλες να αντιδράσετε διαισθητικά και αυθόρμητα, διατηρώντας πάντα την αυτοκυριαρχία σας. Μπορείτε, ακόμη, να προκαλείτε το παιδί να απαντήσει μόνο του στα ερωτήματα του ρωτώντας το  "Πώς το φαντάζεται αυτό που σας ρωτάει; Πώς πιστεύει πως είναι;", κ.ο.κ.ε. 


Ας μιλήσουμε τώρα για ένα ειδικό θέμα: τον παιδικό αυνανισμό.

Συχνά, ο αυνανισμός τρομάζει τους γονείς. Ενδέχεται μάλιστα, να είναι για εκείνους ένα θέμα με αρνητικό πρόσημο. Αυτό οφείλεται αφ' ενός στην άγνοια τους για το πώς να το διαχειριστούν, αφ' ετέρου στα απομεινάρια των δικών τους δυσάρεστων παιδικών εμπειριών γύρω από αυτό.
 Όμως, η πράξη αυτοϊκανοποίησης αυτή καθεαυτή δεν είναι μια πράξη ανησυχητική.
Το παιδί συνήθως, μαθαίνει πως το άγγιγμα του σώματος προκαλεί ευχαρίστηση με τρόπο τυχαίο, π.χ αν τριφτούν πάνω του τα ρούχα. Στη συνέχεια, το παιδί βρίσκει τρόπους να ενισχύσει αυτό το βίωμα της ευχαρίστησης μέσα από κινήσεις ή τη χρήση αντικειμένων.
 Μέσα από αυτή τη διαδικασία, το παιδί ανακαλύπτει το σώμα του και τα συναισθήματα του. Η ανακάλυψη αυτή έχει μέσα της κάτι το καινούργιο και κάτι το μοναδικά ευχάριστο. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη η τάση του παιδιού να επαναλαμβάνει τη συμπεριφορά αυτοϊκανοποίησης του. Εξάλλου, η ανάγκη για αυτοϊκανοποίηση είναι μέρος της συναισθηματικής του ανάπτυξης.

Οδηγούμαστε, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει κάτι μεμπτό στον αυνανισμό του παιδιού σας. Δεν υπάρχει λόγος απαγόρευσης αυτού. Αυτό, φυσικά δεν σημαίνει να αφήνετε το παιδί σας να καταφεύγει στον αυνανισμό οποτεδήποτε επιθυμεί, ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επκρατούν στο περιβάλλον του.
Είναι σημαντικό το παιδί σας να μάθει να ελέγχει τις σεξουαλικές του ανάγκες, να μάθει να αντέχει την αναβολή και να διοχετεύει την ενέργεια του σε άλλους τρόπους ή άλλα σύμβολα. Είναι σημαντικό το παιδί σας να μάθει πως ο αυνανισμός δεν είναι το μοναδικό μέσο που μπορεί να του προσφέρει ευχαρίστηση. Έτσι, θα του είναι πιο εύκολο να βρει κάτι άλλο που να είναι ευχάριστο σε ένα χώρο όπως το νηπιαγωγείο ή το σχολείο, όπου η πράξη του αυνανισμού δεν ευνοείται.

Ακόμη, είναι σημαντικό να διακρίνετε πότε ο αυνανισμός του παιδιού σας παύει να αποτελεί ένα  κομμάτι της φυσιολογικής του ανάπτυξης, αλλά γίνεται ένα μέσο εκτόνωσης της έντασης και του άγχους του. Στη δεύτερη περίπτωση, το παιδί καταφεύγει στον αυνανισμό όχι επειδή αναζητάει την ευχαρίστηση αλλά επειδή αναζητάει την ανακούφιση. 
Ένας τρόπος να διακρίνετε αυτή τη διαφορά είναι να παρατηρήσετε πότε το παιδί σας εμφανίζει τη πράξη αυτοϊκανοποίησης, ποια είναι δηλαδή τα γεγονότα που προηγήθηκαν αυτής. Αν υποψιαστείτε πως πρόκειται για μια πράξη ανακούφισης και εκτόνωσης από το άγχος, διδάξτε στο παιδί σας άλλους τρόπους διαχείρισης του άγχους, όπως το να αναπνέει σωστά εισπνέοντας και εκπνέοντας την ίδια ποσότητα αέρα, το να συμμετέχει σε αθλήματα ή σε χόμπι, ή το να εστιάζει στα αντικείμενα του χώρου.
Πάντως, ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, ο αυνανισμός είναι κάτι που δεν πρέπει να απαγορεύεται στο παιδί, καθώς είναι ο δικός του τρόπος να εκφράζεται.


Κλείνοντας αυτό το άρθρο, θέλω να τονίσω πως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν επιτυγχάνεται μόνο με τα λόγια, δεν είναι θέμα μόνο πληροφόρησης. Πολύ περισσότερο είναι θέμα σχέσης. Δηλαδή, το παιδί σας θα σας ακούσει, αν πρώτα έχει νιώσει ότι το αποδέχεστε, το κατανοείτε και του δείχνετε εμπιστοσύνη. 
Επίσης, το θέμα δεν είναι αν θα δώσετε μια σωστή απάντηση στα ερωτήματα του παιδιού σας γύρω από τη σεξουαλικότητα, αλλά αν θα δώσετε μια απάντηση αληθινή που να ανταποκρίνεται στον τρόπο σκέψης του παιδιού σας και είναι συνεπής με τη δική σας μη λεκτική συμπεριφορά- με τη δική σας στάση γύρω από το θέμα.

Καλή συνέχεια!!